W sezonie wzmożonych zachorowań mówi się częściej o konieczności wzmacniania odporności, jednak wiele osób nie rozumie, jak właściwie działają mechanizmy immunologiczne w naszym ciele i co znaczy „mieć dobrą odporność”.
Wrodzona (niespecyficzna) odporność jest taka sama u wszystkich ludzi. Odpowiedź następuje natychmiast po wniknięciu drobnoustroju do organizmu i nie zapisuje się w pamięci immunologicznej. Oznacza to, że jeśli ten sam patogen ponownie dostanie się do organizmu, system nie rozpozna go i zareaguje zwyczajowo.
W przypadku poważniejszych infekcji największą rolę odgrywa odporność nabyta (specyficzna). Reakcja organizmu jest tutaj indywidualna dla każdego patogenu, a pamięć immunologiczna zależy od tego, jakie infekcje przeszła dana osoba i jakie szczepienia przyjęła. Po zniszczeniu drobnoustroju układ odpornościowy zapamiętuje go i następnym razem reaguje znacznie szybciej.
Centralnym narządem immunogenezy jest szpik kostny. W nim powstają wszystkie komórki biorące udział w odpowiedziach immunologicznych. Oprócz tego swój udział w tych procesach mają:
W ten sposób narządy układu odpornościowego zapewniają tworzenie, dojrzewanie i przeżywanie komórek odpornościowych. W naszym ciele jest wiele ich rodzajów, a główne z nich to:
Pomaga im w tym główny kompleks zgodności tkankowej pierwszego typu MHC-i. To grupa białek znajdująca się na powierzchni komórek unikalna dla każdego organizmu. To swego rodzaju dowód tożsamości komórki, który pozwala układowi odpornościowemu rozpoznać, z czym ma do czynienia. Jeśli coś złego dzieje się z komórką ciała, na przykład została zainfekowana lub pojawiają się w niej zmiany nowotworowe, wówczas MHC-i zmienia się lub całkowicie znika. Taka komórka zostaje rozpoznana i usunięta.
W przypadku odporności humoralnej głównymi obrońcami organizmu są przeciwciała – specjalne białka syntetyzowane przez limfocyty B, które wiążą się z obcymi obiektami (antygenami), czy to bakterią, cząsteczką wirusa, czy toksyną, i neutralizują je. Dla każdego rodzaju antygenu organizm jest w stanie zsyntetyzować odpowiednie przeciwciała.
Zdj. główne: Editura Creator/unsplash.com